به نظر شما روابط تهران-واشنگتن به کدام سمت میرود؟
تصور میکنم اکنون در نوعی شرایط صبر و انتظار هستیم. زیرا بسیاری از دادههای اساسی خاورمیانه پس از جنگ غزه تغییر کرده اما هنوز وضعیت جدیدی شکل نگرفته که مشخص شود بعد از این با چگونه منطقهای مواجه خواهیم بود.
از یک سو تحولات 5-4 ماهه اخیر بیش از پیش نشان داد که ممکن است برجام تقریباً منتفی شده باشد. قبل از این، مبنای احتمال منتفی شدن برجام تفاهمی نانوشته بود که در ماه شهریور شکل گرفت. آن تفاهم طی حدود یک ماه تفاهم به نوعی اجرا شد. تبادل زندانیها بخشی از آن تفاهم بود. همچنین در این قالب سپرده ایران از کره به قطر منتقل شد.
در این چارچوب طی آن یک ماه تنش در منطقه بین گروههایی که منتسب به محور مقاومت هستند با آمریکا کاهش پیدا کرد و حملات چندانی علیه پایگاههای آمریکا تقریباً مشاهده نشد. به نوعی مشکلاتی که بین ایران و آژانس وجود داشت نیز تقلیل پیدا کرد و ...
اما پس از شروع جنگ غزه، از سوی گروههای مقاومت باید به آمریکا و اسرائیل فشار وارد میشد تا جنگ غزه را متوقف کنند. بنابراین آن تفاهم نانوشته دچار مشکل شد و تنشها دوباره افزایش پیدا کرد. ظاهراً سپرده ایران در قطر توسط آمریکا مجدداً مسدود شد و ایران هم این انسداد را تکذیب نکرده است. اختلاف بین ایران و اژانس دوباره رو به افزایش نهاد با این ادعا از جانب آژانس که میزان غنی سازی ایران افزایش پیدا کرده است. اکنون نیز پس از کشته شدن سه سرباز آمریکایی باید منتظر بود و دید مسائل بین تهران و واشنگتن به چه شکلی در خواهد آمد. به همین دلیل میتوان گفت که اکنون در شرایط صبر و انتظار هستیم و نمیدانیم در ماههای آینده با چه خاورمیانهای مواجه خواهیم بود. البته به نظر میرسد که پس از پاسخ آمریکا به کشته شدن سه سربازش به نظر آمده که طرفین به همین میزان از تنش بسنده کرده و تصمیم دارند که خویشتن داری که بین ایران، آمریکا و اسرائیل وجود داشت برای اجتناب از یک جنگ منطقهای را ادامه دهند.
به نظر شما کدام گروهها و دولتهای از تخاصم بین ایران و آمریکا نفع میبرند؟
در مورد اینکه چه گروههایی از این بابت نفع میبرند همیشه صحبت شده است. اگر تنش بین ایران و آمریکا اوج بگیرد جریانهای مرتبط با اسرائیل در منطقه سود میبرند. کمال مطلوب دولت اسرائیل این است که یک جنگ تمام عیار بین ایران و آمریکا شکل گیرد. به غیر از اسرائیل جریانهای افراطی در داخل ایران و جریانهای افراطی در داخل آمریکا به دنبال جلوگیری از کاهش تخاصم بین دو کشور هستند.
این جریانها هر کدام از جانب خود دست به اقداماتی میزنند که قرار گرفتن برجام در شرایط فعلی یکی از نتایج اقدامات آنهاست. برخی جریانیهای ضد ایرانی عربی در منطقه هم در شرایط فعلی که برای برجام پیدا شده، بی تأثیر نبودهاند.
جریانات افراطی دست راستی اسرائیلی نیز برای اینکه جلوی اجماع جهانی درباره یک راه حل نهایی برای مسئله فلسطین مانند ایده دو دولتی را بگیرند و مانع از وارد شدن آن در روند اجرایی بشوند، تلاش میکنند تنش را در منطقه افزایش دهند. هدف این تنش در نهایت آسیب زدن به ایران و گروههایی است که با ایران مرتبط هستند. آنها تصور میکنند با افزایش تنش بحث دو دولت در منطقه فلسطین میتواند به محاق برود.