مکانیزم انتخابات
رئیس جمهور فدراسیون روسیه برای یک دوره شش ساله توسط شهروندان فدراسیون روسیه بر اساس رای گیرشی عمومی، برابر حقوق و مستقیم و با رای گیری مخفی انتخاب می شود. انتخابات ریاست جمهوری در یک حوزه انتخاباتی فدرال واحد برگزار می شود که کل قلمرو فدراسیون روسیه را در بر می گیرد. شورای فدراسیون روسیه (مجلس علیا) رسماً 17 مارس 2024 را به عنوان روز انتخابات ریاست جمهوری تعیین کرد. کمیسیون مرکزی انتخابات روسیه متعاقبا اعلام کرد که رای گیری سه روز، از 15 تا 17 مارس به طول خواهد انجامید.میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری قبلی روسیه در سال 2018 میلادی 67.5 درصد بود. مرکز سراسری مطالعه افکار عمومی روسیه (VTsIOM) پیش بینی می کند امسال، میزان مشارکت مردمی 71 درصد باشد.
نامزدهای در صحنه
چهار نامزد برای تصدی پست ریاست جمهوری رقابت می کنند:
ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور فعلی فدراسیون روسیه و نامزد مستقل؛
نیکلای خاریتونوف، کاندیدای حزب کمونیست فدراسیون روسیه ؛
لئونید اسلوتسکی نامزد حزب لیبرال دموکرات روسیه ؛
ولادیسلاو داوانکوف نامزد حزب "افراد جدید".
همه نامزدهای شرکت کننده در رقابت های ریاست جمهوری دارای تحصیلات عالی هستند: پوتین در حقوق، داوانکوف در تاریخ، اسلوتسکی در مدیریت اقتصاد و بازرگانی، خاریتونوف در علوم کشاورزی. پوتین و خاریتونوف از نظر مدارک دانشگاهی دارای مدرک دکترای اقتصاد، خاریتونوف دارای مدرک جامعه شناسی و اسلوتسکی دارای دکترای اقتصاد هستند.
ناظران بین المللی
ناظران انتخاباتی شهروندانی هستند که بر رعایت قانون ، بر روند کار نظارت کرده و تخلفات احتمالی را ثبت می کنند.
ناظران انتخابات حق دارند:
حضور در شعب اخذ رای در روز رای گیری؛
کنترل روند شمارش آرا و صدور اوراق رأی.
با پروتکل کمیسیون انتخابات در مورد نتایج رای گیری آشنا شده و یک نسخه تایید شده از آن را دریافت کنند.همچنین هیئت های ناظر بین المللی از 36 کشور از جمله 30 پارلمان ملی و همچنین 5 سازمان بین المللی وارد روسیه شدند. در مجموع، بیش از 200 ناظر پارلمانی و همچنین ده ها کارشناس انتخاباتی اعتبارنامه حضور در حوزه های اخذ رای را دریافت کرده اند.
نمایش مشروعیت
انتخابات در روسیه به ندرت رویدادی هیجان آور بوده است اما برای نمایش مشروعیت صاحبان قدرت و تظاهر به اینکه نظر مردم هم ارزش دارد انتخابات برگزار شده است.اگرچه در این انتخابات برنده شدن ولادیمیر پوتین قابل پیش‌بینی است، اما نمایش حضور بالای مردم در مراکز رای‌گیری و حمایت وسیع رای‌دهندگان از او اهمیت ویژه دارد.برای مقامات حکومتی هم انتخابات آزمونی برای نشان دادن توانایی در جمع آوری و استفاده از امکانات اداری به منظور کسب یک سرمایه انتخاباتی قابل توجه برای رئیس جمهور است.هدف مقامات حکومتی، بسیج کارمندان بخش دولتی است - یعنی کسانی که در مراکز و ادارت دولت فدرال و منطقه‌ای و همچنین شرکت‌های دولتی کار می‌کنند.این افراد به شدت تشویق شده‌اند که در رای‌گیری شرکت کرده و از پوتین حمایت کنند.در این انتخابات، حدود ۱۱۲.۳ میلیون نفر حق رای دارند.
برگزاری انتخابات در کریمه و چهار منطقه اشغال شده اوکراین
رقم 112 میلیون نفر شامل ساکن سرزمین‌های اشغالی اوکراین هم می‌شود.این سرزمین‌ها شامل شبه‌جزیره کریمه و بخش‌هایی از منطقه دونباس است که به طور غیرقانونی توسط روسیه در سال ۲۰۱۴ تصرف شد و همچنین سایر مناطق شرق و جنوب اوکراین که از فوریه ۲۰۲۲ به اشغال نظامی روسیه درآمده است.همچنین، ۱.۹ میلیون شهروند روسیه که در خارج از کشور زندگی می کنند واجد شرایط رای دادن هستند، از جمله ۱۲۰۰۰ نفر در قزاقستان، کشور همسایه که پایگاه فضایی بایکونور را به روسیه اجاره داده است.
سایه جنگ بر انتخابات
این انتخابات همچنین در حالی برگزار می‌شود که جنگ روسیه علیه اوکراین وارد سومین سال خود شده است. روسیه در میدان نبرد دست برتر را دارد گرچه دستاوردهایش کوچک و کند بوده است. در همین حال، اوکراین مسکو را در پشت خط مقدم آسیب‌پذیر جلوه داده است. پهپادهای دوربرد اوکراین به عمق بیشتری در خاک روسیه حمله می‌کنند و با فناوری پیشرفته، ناوگان روسیه در دریای سیاه را در حالت تدافعی قرار داده‌اند.
شهروندان از جمعه تا یکشنبه در مراکز رأی گیری در ۱۱ منطقه زمانی کشور پهناور روسیه رای می‌دهند. این «رای‌گیری» در مناطقی از اوکراین که به زور ضمیمه خاک روسیه شده‌اند نیز برگزار می‌شود. امکان رأی‌گیری آنلاین نیز برای نخستین بار در انتخابات ریاست جمهوری روسیه فراهم شده است. مقامات رسمی گفتند که بلافاصله پس از باز شدن صندوق‌ها در مسکو، بیش از ۲۰۰ هزار نفر به صورت آنلاین رأی دادند.
انتخابات در نبود رهبر مخالفان
از آنجایی که پوتین ۷۱ ساله برای پنجمین دوره ریاست جمهوری خود تقریباً بدون هیچ چالشی در حال رقابت است، برنده انتخابات مشخص به نظر می‌رسد. مخالفان سیاسی ولادیمیر پوتین یا در زندان یا در تبعید در خارج از کشور هستند و سرسخت‌ترین آنها، یعنی الکسی ناوالنی، ماه گذشته در یک بازداشتگاه دورافتاده نزدیک قطب شمال جان باخت.سه نامزد دیگر این انتخابات سیاستمداران کم‌سابقه‌ای از احزاب مخالف در سپهر سیاسی روسیه هستند که کمابیش همان خط کرملین را دنبال می‌کنند. اپوزیسیون پراکنده روسیه از کسانی که از پوتین یا از جنگ اوکراین ناراضی هستند خواسته است تا ظهر روز یکشنبه، در آخرین روز رأی‌گیری، در پای صندوق‌های رای حاضر شوند و اعتراض خود را نشان دهند. این استراتژی را الکسی ناوالنی مدتی پیش از مرگش تأیید کرده بود. یولیا ناوالنایا، همسر ناوالنی گفت: «ما باید از روز انتخابات استفاده کنیم تا نشان دهیم که وجود داریم و بی‌شماریم، ما مردمی زنده و واقعی هستیم و با پوتین مخالفیم. بعدش هر کاری خواستید بکنید، به خودتان بستگی دارد. می‌توانید به هر نامزدی به جز پوتین رأی دهید. می‌توانید هم رأی خودتان را مخدوش کنید.»اینکه این استراتژی تا چه حد جواب بدهد، هنوز مشخص نیست. شارل میشل، رئیس شورای اروپا انتخابات ریاست‌جمهوری روسیه را «بدون مخالف، بدون آزادی و بدون حق انتخاب» ارزیابی کرد.
غیبت مخالفان
هیچ نامزدی از میان منتقدان پوتین و نمایندگان نیروهای سیاسی واقعی روسیه در انتخابات حضور ندارد. ولادیمیر پوتین در طول کارزار انتخاباتی با هیچ انتقادی مواجه نشد، اما برعکس، لئونید اسلوتسکی، ملی‌گرای پرشور ۵۶ ساله که ریاست کمیسیون روابط خارجی دوما (مجلس نمایندگان روسیه) را بر عهده دارد، به محض این که در دسامبر ۲۰۲۳ منصوب شد، با پیش‌بینی «پیروزی بزرگ» در گفتگو با خبرگزاری فرانسه سرنوشت انتخابات را به نفع ولادیمیر پوتین دانست. به باور منتقدان روسیه، این سه رقیب فرمایشی پوتین که در نظام سیاسی کشور ادغام شده‌اند، کارکرد دقیقی دارند که عبارت است از هدایت نارضایتی اقشار مختلف جامعه و دادن پوششی کثرت‌گرا به آرا، در حالی که اپوزیسیون واقعی طی سال‌ها سرکوب درهم شکسته شده است. در واقع نقش نامزدهای به اصطلاح رقیب پوتین آن است مساعدترین زمینه ممکن را برای انتخاب مجدد پیروزمندانه رئیس جمهوری کنونی آماده کنند. میزان مشارکت رای دهندگان در انتخابات ریاست جمهوری روسیه در سراسر کشور در ساعت 17:31 به وقت مسکو 25.03 درصد است. حدود 2.3 میلیون نفر در مسکو در انتخابات ریاست جمهوری روسیه شرکت کردند.