عادت روزانه مصرف شیر
کارشناسان تغذیه همواره بر مصرف روزانه شیر برای تمامی گروه‌های سنی تأکید دارند. در بسیاری از کشورهای پیشرفته، مصرف شیر در سنین مختلف به عنوان یک عادت روزانه در خانواده‌ها و مدارس رایج است، اما در ایران با وجود اهمیت آن، در سال‌های اخیر شاهد روند نزولی در مصرف شیر به‌ویژه در بین نسل جوان بوده‌ایم. چین، هند و ایالات متحده از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان شیر به شمار می‌روند.
وضعیت نگران‌کننده مصرف شیر
در ایران
طبق آمار رسمی، سرانه مصرف شیر در ایران سالانه به حدود ۶۰ لیتر برای هر نفر می‌رسد که این رقم فاصله زیادی با استاندارد جهانی دارد. به طور متوسط در کشورهای پیشرفته، این رقم به بیش از ۱۰۰ لیتر می‌رسد. این کمبود مصرف شیر در کشور، به‌ویژه در میان کودکان و نوجوانان، سبب مشکلاتی در رشد جسمانی و مغذی شده است.
سال ۱۴۰۴، خوشبختانه رئیس جمهور تأمین اعتبار برای شیر مدارس را در دستور کار قرار داده است. این موضوع می‌تواند اتفاق خوبی باشد و به بهبود وضعیت تغذیه‌ای کودکان کمک کند.
افزایش قیمت، کاهش مصرف لبنیات
مصرف سرانه شیر و فرآورده‌های لبنی در ایران با کاهش چشم‌گیری مواجه شده است؛ موضوعی نگران‌کننده که سلامت عمومی را تهدید می‌کند. اگر چه همواره بر لزوم فرهنگ‌سازی برای ارتقای الگوی تغذیه‌ای مردم تأکید شده، اما واقعیت آن است که افزایش سرسام‌آور قیمت لبنیات، اصلی‌ترین مانع دسترسی خانوارها به این گروه غذایی حیاتی شده است. بر اساس آمارهای رسمی، مصرف سرانه شیر در ایران کمتر از نصف استاندارد جهانی است. این در حالی است که شیر و لبنیات نقش اساسی در رشد کودکان، استحکام استخوان‌ها و پیشگیری از بیماری‌هایی نظیر پوکی استخوان دارند.
حذف یارانه تولید
حذف یارانه‌های تولید و توزیع، جهش قیمت نهاده‌های دامی، افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و عدم ثبات سیاست‌های حمایتی دولت، تولیدکنندگان را نیز در تنگنای اقتصادی قرار داده و قیمت لبنیات را بیش از توان خرید بسیاری از خانوارها بالا برده است. به‌ویژه در دهک‌های پایین درآمدی، لبنیات دیگر یک کالای ضروری نیست؛ بلکه به کالایی نسبتاً لوکس تبدیل شده است. در چنین شرایطی، اگر چه آموزش و فرهنگ‌سازی در راستای ترویج مصرف لبنیات اهمیت دارد، اما بدون کنترل قیمت و حمایت عملی از تولید و مصرف، این تلاش‌ها راه به جایی نخواهند برد. برای حل مشکلات موجود در صنعت شیر، نیاز است که دولت و بخش خصوصی اقدامات مؤثری انجام دهند. اولین قدم در این راستا، فرهنگ‌سازی مصرف شیر است. مدارس و رسانه‌ها می‌توانند نقش بسیار مؤثری در آگاه‌سازی مردم، به‌ویژه کودکان و نوجوانان، در مورد فواید مصرف شیر ایفا کنند. همچنین باید از دامداران حمایت‌های مالی و تسهیلات بهتری فراهم شود تا آن‌ها بتوانند با هزینه‌های کمتر، شیر با کیفیت بالا تولید کنند و قیمت تمام‌شده آن کاهش یابد. در عین حال، تنظیم قیمت‌های عادلانه برای محصولات لبنی نیز ضروری است تا هم دامداران از تولید سود ببرند و هم مردم قادر به خرید شیر با قیمت مناسب باشند. در روز جهانی شیر، باید به اهمیت این محصول حیاتی در سلامت افراد توجه بیشتری نشان دهیم و گام‌های جدی‌تری برای بهبود وضعیت این صنعت برداریم تا هم تولیدکنندگان و هم مصرف‌کنندگان از منافع آن بهره‌مند شوند.