دور اخیر ناآرامی‌ها در ایرلند شمالی اما پس از بیش از دو دهه صلح و آرامش در این کشور روی می‌دهد. این بار دیگر برخلاف سال‌های دور نه از تشکیلاتی خبر است و نه از ایدئولوژی مبارزه. عمده شورشیان آوریل ۲۰۲۱ میلادی، جوانان و نوجوانان هستند. گسترش شورش در خیابان‌های بلفاست آن‌چنان نگران‌کننده است که ایالات‌متحده آمریکا همراه با رهبران ایرلند شمالی، جمهوری ایرلند و بریتانیا خواستار برقراری آرامش در این کشور شده است.
چرا دوباره شورش؟
شورش اواخر ماه مارس و زمانی آغاز شد که پلیس ایرلند شمالی تصمیم گرفت تا رهبران کهنه‌کار حزب جمهوری‌خواه ایرلند (شین فین) را به دلیل شرکت در مراسم بزرگ تشییع‌جنازه بابی استوری (Bobby Storey) فرمانده سابق اطلاعات ارتش جمهوری‌خواه ایرلند (IRA) تحت پیگرد کیفری قرار ندهد. این مراسم تشییع‌جنازه در ژوئن ماه گذشته و درزمانی برگزارشده بود که محدودیت‌های کرونایی، ازجمله الزام به حفظ فاصله اجتماعی، مانند همین حالا برقرار بود. میشل اونیل، معاون وزیر اول دولت ایرلند شمالی، یکی از شرکت‌کنندگان در این مراسم بود. حضور این مقام عالی‌رتبه در یک گردهمایی بزرگ و «قانون‌شکنانه» بحث را به پارلمان کشاند و درنهایت منجر به آن شد آرلن فوستر، وزیر اول و رهبر حزب دموکراتیک وحدت‌خواه از شرکت در نشست‌های خبری راجع به وضعیت ویروس کرونا امتناع کند. این وضعیت تا سپتامبر سال گذشته ادامه یافت: زمانی که میشل اونیل پذیرفت که حضور در این تجمع، بی‌اهمیت نشان دادن استراتژی مبارزه با ویروس کرونا بوده است؛ اما رعایت نکردن محدودیت‌های کرونایی از سوی یک مقام بلندپایه تمام ماجرا نبود.
تنش بر سر برگزیت
روابط میان دو گروه عمده سیاسی-مذهبی در ایرلند شمالی، یعنی وحدت‌طلبان کاتولیک و سلطنت‌طلبان پروتستان از مدت‌ها پیش و به‌ویژه پس از جدی شدن اجرای برکسیت، پرتنش شده بود. اکثریت شهروندان این کشور عضو پادشاهی بریتانیا به جدایی از اتحادیه اروپا «نه» گفته بودند. مهمترین‌چالش، همان‌طور که پیش‌تر هم پیش‌بینی می‌شده مسئله چشم‌انداز مرزهای میان ایرلند شمالی و جمهوری ایرلند است. امری که می‌تواند بالقوه، مفاد توافق جمعه نیک را نقض کند؛ معاهده‌ای که به سه دهه خشونت میان پروتستان‌ها و کاتولیک‌ها در ایرلند پایان داد. این چالش احتمالاً دلیل اصلی خشم در میان شهروندان ایرلند شمالی است.
توافق تجاری اروپایی
اتحادیه اروپا و بریتانیا در جریان مذاکرات برکسیت توافق کردند که ایرلند شمالی، باوجود جدایی بریتانیا تا حدودی در محدوده بازار واحد اروپایی باقی بماند. این توافق به آن معنی است که کالاهای وارداتی از بریتانیا به ایرلند شمالی، در دروازه همین کشور از سوی نهادهای گمرکی اتحادیه اروپا کنترل می‌شوند و به همین ترتیب، نیازی به نظارت گمرکی میان ایرلند شمالی و جمهوری ایرلند وجود ندارد. بااین‌همه پروتستان‌های طرفدار سلطنت از این توافق اصلاً راضی نیستند و می‌گویند وجود بازرسی‌های گمرکی اتحادیه اروپا، نقش این کشور در پادشاهی بریتانیای کبیر را کمرنگ می‌کند.
شورشیان چه کسانی‌اند؟
به‌گفته پلیس و رهبران محلی، شورشیان عمدتاً جوان، و شماری از آن‌ها نوجوانان ۱۲-۱۳ ساله هستند. بااین‌حال گزارش‌های متعددی حاکی از حضور شبه‌نظامیان در میان شورشیان است. شورای جوامع وفادار [به تاج‌وتخت] ایرلند شمالی می‌گوید هیچ‌کدام از نهادهای زیرمجموعه آن مستقیم یا غیرمستقیم در شورش‌ها شرکت نداشته‌اند. این نهاد غیردولتی و قدرتمند روز جمعه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد حق اعتراض مسالمت‌آمیز یک حق بنیادین است. ما برای هم‌وطنان خود کاملاً روشن کرده‌ایم که هر اقدامی از جانب وفاداران به تاج‌وتخت باید مسالمت‌آمیز باشد.