نیویورک‌تایمز - مناقشه اخیر بین ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن و برادر ناتنی‌اش شاهزاده حمزه تنها یک دسیسه مربوط به کاخ پادشاهی نبود. این مناقشه به مسئله مداخله عربستان اشاره داشته و تنش‌های گسترده‌تر در داخل جامعه پیچیده اردن را برجسته ساخت. در ساعت دو بعدازظهر شنبه گذشته یکی از پرتلاطم‌ترین زمان‌ها در تاریخ اخیر اردن شروع شد. این اتفاق باعث تخریب وجهه سلطنت اردن درزمینه مصلحت‌اندیشی و همچنین تخریب وجهه این کشور به‌عنوان یک حوزه ثبات در منطقه‌ای ناآرام شد. این وقایع همچنین وجود تنش‌های عمیق اجتماعی، ازجمله در داخل ساختارهای قبیله‌ای که بر مبنای آن‌ها قرارداد اجتماعی اردن بناشده، برجسته ساخت. و همچنین وزش مداخله عربستان هم احساس شد. مناقشه‌ها در کاخ سلطنتی یک موضوع تکراری در اردن هستند اما هرگز این‌قدر علنی نبوده‌اند. عامر السبیله Amer Al Sabaileh یک تحلیلگر سیاسی اردنی می‌گوید: «این نخستین بار در تاریخ اردن است که اتفاقی در این سطح رخ می‌دهد.» با فرارسیدن شب شاهزاده حمزه از سوی دولت اردن متهم به پشتیبانی از دسیسه‌ای با حمایت خارجی‌ها «برای هدف گرفتن امنیت و ثبات کشور» بدون ذکر مستقیم نام «کودتا» شد. ۱۸ دستیار و شریک ازجمله باسم عوادالله Bassem Awadallah یک ملازم ارشد سابق دربار اردن که هم‌اکنون به محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان مشاوره می‌دهد، بازداشت شدند. به گفته سه منبع آگاه به تحقیقات ازجمله بروس ریدل، مقام ارشد سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا سیا که با آژانس‌های اطلاعاتی خاورمیانه در ارتباط است، بازرسان اردنی معتقدند شاهزاده حمزه و عوادالله امیدوار به تحریک یک ناآرامی خیابانی بودند. بعد از بازدید ژنرال یوسف هنیتی Yousef Huneiti رئیس ارتش اردن، که صدای ضبط‌شده آن به دست نیویورک‌تایمز رسید، شاهزاده حمزه در یک‌شکل شل‌وول از بازداشت خانگی قرار گرفت. و او از محل کاخش به ارسال ویدیوها و صداهای ضبط‌شده پرداخته و در آن‌ها دست داشتنش در هرگونه دسیسه را رد کرد اما دولت را متهم به فساد، بی‌کفایتی و استبداد کرد. دولت اکنون اصرار دارد شاهزاده حمزه در شرف اجرای یک کودتا نبوده است. روز شنبه تحرکات غیرعادی سربازان که خبر از یک کودتای قریب‌الوقوع بدهد، وجود نداشت. دو روز بعد شاهزاده حمزه با امضای یک نامه با ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن و برادر ناتنی بزرگ‌تر خود بیعت کرد. از آن زمان تاکنون خبری از او شنیده نشده و دفتر حقوق بشر سازمان ملل روز جمعه درباره وضعیت او اظهار نگرانی کرد. روز چهارشنبه پادشاه اردن اعلام کرد، «اتهام فتنه‌انگیزی وی برداشته‌شده است» و ادعا کرد این شاهزاده با امنیت در کاخش تحت حفاظت پادشاه به سر می‌برد. و در کل هفته نیز مسئله‌ای از بابت وفاداری ارتش به ملک عبدالله وجود نداشته است. روز شنبه ژنرال هنیتی به‌آرامی به شاهزاده گفت: «لطفاً خانواده سلطنتی را متحد نگه‌دارید.» این‌که یک ژنرال احساس الزام به چنین مداخله‌ای کند، ناامنی‌ها و آسیب‌پذیری‌های کشوری که ازنظر بسیاری در خاورمیانه باثبات به شمار می‌رود را برجسته می‌سازد. خالد رمضان، یک قانون‌گذار کهنه‌کار سابق گفت: «درس بزرگ این اتفاق این است که شکنندگی این کشور را نشان داد. مفهوم ایمنی و امنیت متزلزل شد. این حادثه باعث به وجود آمدن یک نوع جدی از اضطراب در ذهن اردنی‌ها شد.» این‌که شاهزاده حمزه با ویدیوها و صداهای ضبط‌شده و مانورهای دیگر خود به برادر ناتنی خود و ناکارآمدی‌های دولت حمله می‌کند نه‌فقط بازتاب تنش در داخل سلطنت بلکه همچنین بازتاب افول نفوذ قبایل و نارضایتی کلی اجتماعی از فساد و محدودیت‌ها برای آزادی در اردن است. زمانی که کشور اردن در سال ۱۹۲۱ تشکیل شد مبنایش یک پیمان بین خاندان سلطنتی هاشمی و قبایل پراکنده در منطقه بود. سلطنت اردن درازای حمایت آن‌ها به این قبال زمین و نفوذ در داخل دستگاه دولتی داد. اما از زمان دهه ۱۹۹۰ دولت اردن اکثریت اقتصاد را خصوصی کرده، دارایی‌های دولتی را فروخته و نهادهای دولتی را تغییر داده است. این تغییرات باعث تضعیف نقش قبایل و افزایش محرومیت‌های اقتصادی قبایل روستانشین شده است. هشام مجالی، یک مشاور تجاری و از پیشکسوت‌های قبیله مجالی و پسرعموی یک دستیار شاهزاده گفت: «این‌جوری است که انگار افراد تصمیم گیر واقعاً دیگر سنت‌های ما و نحوه تفکر ما را درک نمی‌کنند.» تنش‌ها بین شاهزاده و پادشاه تا حدی مرتبط با این است که چطور شاهزاده حمزه به شکل تلویحی تبدیل به یک حامل استاندارد برای به حاشیه رفته‌ها و ناراضی‌ها شده است. در سال‌های اخیر شاهزاده حمزه علیه سطح بالای فساد حرف زده است و عموم مردم این مسئله را به خصوصی‌سازی مرتبط می‌دانند. و او همچنین به رهبران قبایل سرزده و در مراسم‌های قبیله‌ای شرکت کرده و این به‌عنوان تلاشی تحریک‌آمیز برای دامن زدن به نارضایتی قبایل و اعتراض اجتماعی تلقی شده است. (برگرفته از ایسنا)