تهران نیازمند مدیریت هوشمند
معتقدم تهران نیاز به مدیریت هوشمندی دارد که بتواند به‌صورت مستمر اطلاعات بروز داشته باشد و اختیارات لازم هم داشته باشد. وقتی به مدیری مسئولیت‌هایی می‌دهند باید اختیارات لازم را هم داشته باشد. به عبارتی، اختیارات و مسئولیت باید باهم توازن داشته باشد. نمی‌شود که مسئولیت را به یکی بسپاریم و اختیارات به یکی دیگر. قانون شهرداری تهران متعلق به سال 1335 است و پیش‌نویس آن در زمان دکتر مصدق نوشته‌شده است. مربوط به زمانی است که دولت‌ها در همه جای دنیا متولی شهرها بودند، درحالی‌که هم‌اکنون در کشورهای پیشرفته و شهرهای بزرگ دنیا، متولی شهرها، شهرداری‌ها شده‌اند.
اداره کلان‌شهرها با مالیات
اداره امور شهر، اعم از آموزش و بهداشت و تأسیسات زیربنایی و حتی امنیت، توسط شهرداری انجام می‌شود و به همین دلیل مالیات‌های محلی که در شهرها از مردم شهر اخذ می‌شود در اختیار شهرداری قرار می‌گیرد. در ایران اما حتی امکانش هم نیست که ما به دولت بگوییم اداره شهر به مفهوم واقعی و دقیقش را به شهرداری بسپارد. در ایران حتی نمی‌پذیرند که مالیات محلی کامل در اختیار شهرداری قرار گیرد. ما در دوره قبل تلاش بسیار کردیم تا سهم شهرداری از مالیات بر ارزش‌افزوده که اساساً یک نوع مالیات محلی است را یک درصد اضافه کنیم.
آلودگی و ترافیک
دو مشکل اصلی تهران
طبق نظرسنجی سال 96 مردم تهران آلودگی و ترافیک را دو معضل اصلی شهر اعلام کرده‌اند. البته در آن زمان شرایط اقتصادی این‌قدر حاد نشده بود. راهکار اصلی برای تأثیرگذاری روی این دو موضوع، توسعه حمل‌ونقل عمومی و توسعه خودروهای پاک اعم از اتوبوس و تاکسی برقی و خودروهای شخصی برقی و جلوگیری از تردد موتورهای دوچرخ بنزینی کاربراتوری است. هر موتورسیکلت کاربراتوری هشت برابر یک خودروی یورو شش آلودگی تولید می‌کنند. اگر حمل‌ونقل عمومی توسعه یابد به مقدار زیادی جلوی آلودگی و ترافیک گرفته خواهد شد.
جلوی مصرف سوخت مازوت را بگیرید
درباره آلودگی همچنین جلوگیری از مصرف سوخت مازوت در کارخانه‌ها و نیروگاه‌های پیرامون شهرها خیلی می‌تواند مؤثر باشد. بعضاً دوستان می‌گویند ما در تهران به نیروگاه‌ها سوخت مازوت نمی‌دهیم که بسوزانند ممکن است این حرف درست باشد اما خیلی از نیروگاه‌ها مخازن سوخت مازوت پردارند و از آن استفاده می‌کنند. خانم ابتکار – رئیس اسبق سازمان حفاظت از محیط‌زیست - آن زمان که در محیط‌زیست بود می‌گفت در این روزهای زمستانی که اینورژن (پدیده وارونگی هوا) داریم اگر در افق غرب خط دود سیاه می‌دیدم متوجه می‌شدم که نیروگاه شهید رجایی قزوین مازوت می‌سوزاند و به مدیر مربوطه در قزوین می‌گفتم برو چک کن.
تمرکز صنایع آلاینده در اطراف تهران
قزوین و کرج و تهران آلوده هستند. این نشانه‌ها معلوم می‌کند که منبع آلودگی چیست و از کجا این آلودگی ایجاد می‌شود. در تهران و جریان هوا معمولاً از جنوب غرب به سمت شمال شرق است و نیروگاه‌هایی که در مسیر جریان باد از غرب و جنوب غرب هستند در آلودگی هوای تهران تأثیر می گذارند و کلی کارخانه‌ها دیگر هم در این مسیر تولید آلودگی می‌کند. درنتیجه می‌توان گفت سیاست‌های دولت که منجر به تمرکز صنایع آلاینده در اطراف تهران و به‌خصوص غرب و جنوب غرب بوده‌اند در آلودگی امروز نقش ایفا می‌کند. تقریباً 95 درصد سرمایه‌گذاری‌ها در 5 درصد مساحت استان حول مرکز استان شکل می‌گیرد و این تمرکز ایجاد می‌کند. به همین دلیل الآن می‌بینیم که در بسیاری از شهرها مثل اراک و اصفهان هم شاهد آلودگی هستیم و این نتیجه تمرکز است. باید جلوی تمرکز را بگیریم و فعالیت مراکزی که ایجاد آلودگی می‌کنند، به نقاطی دور از شهرها منتقل شود.
مسیرهای دوچرخه
در تهران را از بین بردند
ما در تهران مسیر دوچرخه ساختیم آن‌وقت دوستان این مسیرها را از بین می‌برند تا دوچرخه حرکت نکند چون با فردی که در این قضیه سرمایه‌گذاری کرده است اختلاف‌نظر و سلیقه‌دارند. سیاست‌های کشور که نباید این‌طور تغییر کند! کار درست را هر تیمی که آمد باید تعقیب کند تا به نتیجه برسد.
ضرورت توسعه مترو
در زمینه مترو هم الآن می‌توانیم بگوییم شبکه متروی تهران با 30 درصد ظرفیت اصلی‌اش کار می‌کند، چون واگن ندارد. یعنی اگر واگن‌ها افزایش یابند در همه خطوط این امکان هست که سرخط فاصله قطارها به دو دقیقه کاهش یابد و این تحول عظیمی در حمل‌ونقل عمومی است و بهره‌وری مترو را بالا می‌برد و تراکم ساعات پیک ترافیک را کاهش می‌دهد و مترو را از این وضعیتی که افراد به شکل کاملاً فشرده سوار می‌شوند خارج می‌کند. تهران نیاز به دو هزار واگن برای متروی تهران دارد تا ترافیک تهران کنترل شود. در زمان مدیریت ما در شرایط تحریم رسیدن به این هدف امکان‌پذیر نبود و 630 واگن قرارداد با یک شرکت چینی بسته شد که تمایل کمی به همکاری نشان می‌داد و لازم بود که 15 درصد مبلغ قرارداد را تأمین اعتبار کنیم که کار سختی بود. تلاش کردیم که این مبلغ را تأمین کنیم که البته رساندن آن به شرکت چینی هم بسیار دشوار بود. درنهایت به خاطر شرایط تحریم و نبود منابع ما نتوانستیم این مبلغ را به چینی‌ها برسانیم. شنیده‌ام که در دولت فعلی این اعتبار تأمین‌شده است و امیدوارم شهرداری در این زمینه به نتیجه برسد.
تحریم علت اصلی عدم تخصیص اعتبار برای حمل‌ونقل عمومی
درگذشته که تحریم‌ها به این شدت نبود، وزارت کشور قراردادهای بزرگی می‌بست و شمار بالا اتوبوس تولید می‌کرد. از قدیم وزارت کشور اتوبوس‌ها را با تعداد بالا قرارداد می‌بست و بین کلان‌شهرها توزیع می‌شد. در مترو هم دولت عموماً بخش‌های خرید ارزی قراردادهای مترو را تضمین می‌کرد که در شرایط تحریم این روند دچار اختلال شد.
ایمنی در زلزله را جدی بگیرید
«کیفیت اتفاقی نیست»، به این معنا که ما هر تصمیمی برای شهر می‌گیریم باید به زلزله هم‌فکر کنیم. زلزله یک واقعیت است. ترکیه مثل ایران دائم در معرض زلزله قرار دارد. کشورهایی نظیر ترکیه و ایران که با این طبیعت روبروست باید به‌صورت جدی به فکر زلزله باشد. من در زلزله قبل ترکیه به منطقه زلزله‌زده رفتم. ساختمان‌هایی که فروریخته بودند در طراحی و طبقه نرم ایراد داشتند مثلاً مغازه‌های طبقه همکف استحکام کافی نداشت و شکسته بودند. چون در ستون‌ها از مصالح نامرغوب استفاده‌شده بود. مثلاً در بتن پاره‌آجر و صدف دیده می‌شد که نشان می‌داد از آب دریا برای بتن‌ریزی استفاده‌شده بود. یا میلگردهای ساده استفاده‌شده بودند، درحالی‌که باید از میلگردهای آج‌دار استفاده شود. همین جزئیات وقتی رعایت نشود استحکام ساختمان در زلزله خود را نشان می‌دهد در زلزله قبلی ترکیه عدم رعایت این را «جنایت پیمانکاران» می‌گفتند ضمن این‌که رسانه‌ها اردوغان را متهم کردند که قبل از انتخابات باهدف کسب رای اجازه می‌داد باکسانی که در ساخت‌وساز پروانه نداشتند و تخلف کرده بودند با مماشات برخورد شود.
اگر ساختمان‌ها همان‌طور که طراحی می‌شوند، ساخته شوند قاعدتاً مقاوم می‌شوند اما اگر با فرغون بتن ستون را بریزند و نباید انتظار مقاومت از ساختمان داشت در زمینه نظارت بر چگونگی ساخت من مطالعه دقیقی ندیده‌ام که بتوانم به آن استناد کنم. فرض بر این است که ساختمان‌هایی که مطابق طراحی اجراشده باشند باید بتوانند مقاومت کنند.
خطر زلزله در گسل‌های
مشاء، فشم و ری
مرکز همکاری‌های بین‌المللی زلزله ژاپن در تهران گسل‌ها را بررسی کرد و حداکثر قدرت زلزله را هم تعیین کردند. مثلاً گفتند گسل مشاء و فشم انرژی بیشتری دارد، اما گسل ری به دلیل ساختمان‌های نا مقاوم بخش‌های جنوب شهر بیشتر کشته می‌دهد. آن‌ها می‌گفتند که شبکه‌های گاز و نقاط آسیب‌پذیر تدبیر شوند مثلاً شیرهای خودکار نصب شود که در زمان زلزله جریان آب یا گاز را قطع نماید. مطالعات ژاپنی‌ها ادامه پیدا نکرد، چون به دوره احمدی‌نژاد خورد. ایشان به این کارها اعتقاد نداشت و فکر می‌کرد ژاپنی‌ها اطلاعات ما را به آمریکایی‌ها می‌دهند.