ذلفا معیل- روزنامه‌نگار
وقوع بحران سویدا در سوریه، روایت‌ها در توضیح علل آن متفاوت بود. برخی آن را یک درگیری فرقه‌ای و اقدامات خشونت‌آمیز پراکنده به شمار آوردند، در حالی که برخی دیگر آن را «عملیات نظامی دولتی با هدف تحت سلطه درآوردن منطقه» توصیف کردند. هر بحرانی دو جنبه دارد و این بحران نیز از این قاعده مستثنی نیست. استان سویدا مدت‌هاست که از کمبود منابع طبیعی و اقتصادی رنج می‌برد، که با فروپاشی نهادهای دولتی و ظهور نیروهای محلی رقیب، این وضعیت بدتر شده است.
استان سویدا یکی از پایگاه‌های اصلی دروزی‌ها در سوریه است. این استان در جنوبی‌ترین نقطه سوریه قرار دارد و بر اساس آخرین سرشماری رسمی که در سال ۲۰۱۴ منتشر شد، جمعیت این استان به ۴۶۷۰۰۰ نفر رسید که تقریباً دو سوم جمعیت آن در مناطق روستایی زندگی می‌کنند، در حالی که یک سوم باقی مانده در شهرهای این استان، به ویژه شهر سویدا، ساکن هستند. در اینجا برجسته‌ترین عوامل تاریخی و فعلی که این استان را در معرض خطر قرار داده است را بررسی کردیم.
اختلاف تاریخی
عوامل تاریخی در تشدید رنج ساکنان این استان نقش داشته است، یکی از جنبه‌های بحران کنونی در سویدا، اختلاف تاریخی بین دروزی‌ها و بادیه‌نشین‌ها بر سر زمین‌های کشاورزی و منابع آب است که به چندین دهه پیش برمی‌گردد. ریشه‌های این درگیری‌ها به اوایل قرن بیستم برمی‌گردد، زمانی که دروزی‌ها شروع به سکونت در مناطق کشاورزی غنی از منابع کردند، در حالی که بادیه‌نشین‌ها که تخمین زده می‌شود یک‌سوم جمعیت این استان را تشکیل می‌دهند، در حومه بیابان باقی ماندند. این اختلافات پس از استقلال به دلیل ضعف در حل‌وفصل قانونی زمین و اتکای گاه به گاه به معیارهای قبیله‌ای برای توزیع املاک تشدید شد.
با توجه به ریشه‌های تاریخی می‌توان دلایل بروز درگیری‌ها بین قبایل بادیه‌نشین و دروزی را درک کرد. گزارش‌ها متفق‌القول می‌گویند که این درگیری‌ها پس از آن آغاز شد که گروه‌های مسلح به یک تاجر دروزی حمله کردند و اموال او را در جاده سویدا-دمشق که مسیری حیاتی برای ساکنان این استان است، دزدیدند. این حملات اخیرا به طور فزاینده‌ای افزایش یافته است. این امر باعث شد برخی از گروه‌های مسلح دروزی چندین بادیه‌نشین را ربودند و این امر منجر به یک سری آدم‌ربایی‌های تلافی‌جویانه شد که به درگیری‌های خونین انجامید.
برنامه تجزیه
جنبه سیاسی بحران نیز بی‌تاثیر نیست و به قبل از ۲۰۱۱ برمی‌گردد. سویدا نقش‌های ملی مهمی در تاریخ مدرن سوریه ایفا کرده است؛ این شهر مهد انقلاب بزرگ سوریه در سال ۱۹۲۵ به رهبری سلطان پاشا الاطرش بود. با وجود این پیشینه، برخی از احزاب در سویدا مدت‌هاست که به تلاش برای جدایی از دولت متهم شده‌اند و این امر منجر به بحران‌های مکرر با مقامات شده است.
تاکتیک‌های بشار اسد
اسد پس از سال ۲۰۱۱ تاکتیک‌های ویژه‌ای را برای مقابله با سویدا اتخاذ کرد. در حالی که سایر استان‌ها شاهد اعتراضات بودند، این استان تا حد زیادی بی‌طرفی نسبی خود را حفظ کرد و جناح‌های اصلی درون آن در کنار هیچ یک از طرفین درگیر نبودند، در عوض بر حفاظت از مناطق خود و دفاع از خود تمرکز کردند. اسد اغلب از رویارویی گسترده با جامعه دروزی اجتناب کرده و ترجیح داده از طریق روش‌های غیرمستقیم با آن برخورد کند.
منبع: دیپلماسی ایرانی