پیشینه نامهنگاری
اقتصاددانان به دولت
سنت نامهنگاری اقتصادی از دهه 80 شروع شد، وقتی برخی منتقدان اقتصادی دولت خاتمی به شخص اول قوه مجریه نامه نوشتند و نسبت به پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی هشدار دادند. اکثر امضاکنندگان از دانشگاه شهید بهشتی بودند و پایه نامه را شخصیتهای سیاسی همانند احمد توکلی شکل میداد. این سنت در نامه اقتصاددانان طرفدار اقتصاد آزاد ادامه یافت و آنها پس از شکلگیری مجلس هفتم که ازقضا برخی چهرههای آن از هسته اصلی امضای نامه انتقادی به دولت خاتمی بود اقدام به انتشار نامهای سرگشاده کردند. در دولت محمود احمدینژاد، نامهنگاری اقتصاددانان به دولت و مردم تقریباً تبدیل به یک رویه رایج شد و از آن زمان بیانیه جمعی بیش از قبل موردتوجه مطبوعات و حتی افکار عمومی قرار گرفت.
امضاکنندگان خاص
در تمام این دوران، نامههای با رویکرد و اهداف متفاوت حداقل در یک نکته اشتراک داشت. امضاکنندگان از نحلههای خاصی بودند.
کمتر نامهای بود که امضای چهرههایی از طیفهای متفاوت اقتصادی را داشته باشد. به همین دلیل رسانهها یک تقسیمبندی لفظی نهادگرا و اقتصاد آزاد داشتند که در آن نامه نویسان را زیر این عنوان کلی جا میدادند. دلیل چنین تقسیمبندی به این واسطه بود که چهرههای مختلف اقتصادی ایران با تعریف یک مرزبندی غیررسمی حاضر نبودند اسم خود را کنار برخی چهرهها قرار دهند. در دو دهه گذشته به تعداد انگشتان یکدست نیز نمیتوان بیانیهای یافت که در آن چهرههای اقتصادی مطرح دو طیف حاضر به این شده باشند که نامشان را کنار هم قرار دهند.
مطالبه چهرههای مختلف اقتصادی و دانشگاهی
اما روز 15 آبان یک نقطه عطف در سنت نامهنگاری اقتصادی رخ داد. اقتصاددانان طیفهای مختلف فکری در ایران که حتی در تمامی این سال ها با یکدیگر منازعه فکری علنی داشته اند حاضر به امضای یک بیانیه مشترک شدهاند؛ بیانیهای که علت آن بازدداشت یک اقتصاددان است.
چهرههای مختلف اقتصادی و دانشگاهی کشور در نامهای مطالبه آزادی دکتر داود سوری را مطرح کرده اند. اقتصاددانی که نهم آبان در منزلش بازداشت شد و از قرار معلوم به اوین منتقل شده است.
در نامهای که امضای بیش از 340 تن را دارد با ابراز تاسف از بازداشت این اقتصاددان به خدمات دکتر سوری در حوزه های مختلف از جمله فقر و نابرابری اشاره شده است. امضاکنندگان با تصریح این نکته که جایگاه چهرههایی همانند دکتر سوری زندان نیست خواستار آزادی او شدهاند.
امضاکنندگان مشهور جهانی
در میان امضاکنندگان نام برخی اقتصاددانان مشهور ایران در جهان نیز مشاهده میشود. هاشم پسران، اقتصاددان شهیر ایرانی که در برخی سال ها به عنوان نامزد نوبل اقتصاد از سوی برخی رسانههای معتبر معرفی می شد از جمله این افراد است.
در کنار پسران برداران صالحی اصفهانی، امیر کرمانی استاد دانشگاه برکلی و محمد اکبرپور استاد دانشگاه استنفورد نیز حضور دارند. برخی دیگر از امضاکنندگان هم در مدرسه اقتصادی لندن، دانشگاه کارنگی ملون و... به تدریس اقتصاد مشغول هستند. البته بسیاری از چهرههای اقتصادی در داخل کشور نیز جزء امضاکنندگان نامه هستند.
مطالبه استادان برجسته اقتصاد
باوجودآنکه دکتر داود سوری در طیفبندی رسانهای در زمره اقتصاددانانی قلمداد میشود که در سمت جریان طرفدار اقتصاد آزاد قرار میگیرد اما بسیاری از اقتصاددانان مرسوم به نهادگرا خواستار آزادی او شدهاند.
برجسته ترین این چهرهها دکتر فرشاد مومنی عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد علامه طباطبایی است. در کنار دکتر فرشاد مومنی نام محسن رنانی، عباس شاکری و علی عرب مازار یزدی نیز به چشم می خورد. شخصیتهای ممتاز نهادگرایی در اقتصاد ایران که خواستار آزادی همکار خود از زندان شدهاند. موسی غنی نژاد، محمد طبیبیان، محمد مهدی بهکیش، مسعود نیلی و حسن درگاهی نیز که به اقتصاددانان طرفدار اقتصاد آزاد مشهور هستند از دیگر چهرههای امضا کننده نامه هستند. امضای این دو طیف پای یک نامه، از جنس اتفاق های کمتر تکرار شده در اقتصاد ایران است. مطالبه مشترک این دو گروه برای تحقق یک خواست شهروندی، از منظر برخی چهرههای رسانهای نمایش اتحاد اخلاقی در ایران است.
خواست روسای پیشین سازمان برنامه و بودجه
در کنار اقتصاددانان برخی چهرههای اقتصادی نیز حاضر به امضای نامه شدهاند. محمد ستاری فر و مسعود روغنی زنجانی دو چهره ای هستند که تجربه ریاست بر سازمان برنامه و بودجه را دارند. این دو نیز با وجود دو رویکرد متفاوت در عرصه سیاست گذاری امضا کننده نامه آزادی دکتر سوری شدهاند. علاوه بر این چهرههای پیش کسوت، بسیاری از اقتصاددانان جوان و صاحب سبک در اقتصاد ایران از دانشگاه های مختلف اعم از تهران، شریف، فردوسی مشهد و... متن این نامه را امضا کرده اند. در این نامه حتی نام جامعه شناسان ایرانی که منازعه تاریخی با اقتصاددانان دارند به چشم می خورد. حمید رضا جلایی پور از جمله چهرههایی است که با امضا نامه بر درخواست آزادی دکتر سوری تاکید کرده است.
مشارکت طیف ها و صنف های مختلف
به نظر می رسد که مشارکت طیف ها و صنف های مختلف دو علامت دارد. علامت نخست به جامعه است که تاکید دارد ایران امروز نیاز به همدلی و همراهی دارد و علامت دوم به سیاست گذار است که در برهه باز حساس کنونی، باید بیش از قبل روی وجوهی تمرکز داشت که به همگرایی منجر میشود نه واگرایی. بازداشت چهرههای مطالبه گر و دغدغه مند چه اقتصاددان و چه غیر اقتصاددان و معترضان چه دانشجو و عادی نمیتواند در مسیر همگرایی باشد.
متن نامه 349 تن برای آزادی دکتر داود سوری
«خبر بازداشت، جناب آقای دکتر داود سوری اقتصاددان قابل احترام، موجب تأثر عمیق جامعه اقتصاددانان کشور است.
دکتر سوری طی عمر پربرکت علمی خود، خدمات ارزشمندی انجام داده است؛ به خصوص تحقیقات متعدد و جدی ایشان در حوزه فقر و نابرابری، سیاستمداران و سیاستگذاران داعیهدار فقرزدایی و تحقق عدالت اجتماعی را مرهون یافتههای تجربی برآمده از مطالعات آماری ایشان کرده است. جای بسی تاسف است که جایگاه چنین چهره فرهیخته و ارزشمندی، به جای صدرنشینی در محافل تصمیمگیری در مورد رفاه ایرانیان، در کنج زندان است. ما ضمن ابراز نگرانی از تداوم بازداشت این دانشمند متعهد، خواستار آزادی ایشان هستیم.»
به گزارش اکوایران و دنیای اقتصاد