علی بیگدلی، تحلیلگر سیاسی
سرنوشت برجام با نظر آژانس در رابطه با فعالیت‌های ایران در هم آمیخته است. رافائل گروسی باید هر سه ماه یک بار وضعیت هسته‌ای ایران و پیشرفت کشور در این رابطه را به شورای حکام گزارش دهد. از سویی ایران در تلاش است تا مساله هسته‌ای را در برابر غرب به شکل یک اهرم در اختیار داشته باشد تا هر زمان که مایل بود با این ابزار به غرب فشار بیاورد تا غرب به خواسته‌هایش جواب مثبت بدهد. اگر کلیت پرونده هسته‌ای ایران را به شکل یک ابزار ببینیم نگاه ایران به این وسیله با کاربردی که غرب از آن انتظار دارد متفاوت است. منشأ مشکلات در این نقطه و در تفاوت نگاه‌ها است. شرایط داخلی کشور، وضعیت منطقه‌ای و موقعیتی که در جهان برای کشورمان پیش آمده است به نفع ایران نیست. لازم است ایران از رافائل گروسی دعوت کند و تلاش خود را به کار بگیرد تا پرونده هسته‌ای ایران به مساله حل شده‌ای برای غرب تبدیل شود تا نگرانی غرب از ابعاد مشکوک فعالیت‌های هسته‌ای ایران پابرجاست، شاهد اجماعی جهانی علیه کشور و دشمنی و کارشکنی در این راستا خواهیم بود. هنوز ایران به کارشناسان آژانس اجازه نداده است که از سه نقطه که گروسی می‌خواهد بازدید کنند. به گفته محمد اسلامی، براساس مصوبات مجلس آخرین قرار این است که در بازدیدها با گذشته کاری نداشته باشیم! همین مساله بازدید گروسی را به تأخیر انداخت. در آخرین سفر مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی به ایران دیدار سردی بین او و مقامات سازمان انرژی اتمی به وجود آمد. دیدارهای بی نتیجه می‌تواند ادامه داشته باشد، اما آنچه که ایران به آن نیاز دارد احیای سریع برجام است از این رو باید به آژانس امتیاز بدهد زیرا رضایت آژانس و گزارش‌های مثبت او از عملکرد هسته‌ای ایران به معنی احیای آسان برجام است. امروز این بحث وجود دارد که تا تمام خواسته‌های آژانس در بازدیدها محقق نشود، رافائل گروسی به ایران سفر نخواهد کرد. در مورد سفر احتمالی آقای گروسی، مشکل بر سر قبول اختیارات بازرسی آژانس است. اما در مورد برجام، مسائل دیگری نظیر کمک‌های تسلیحاتی ایران به اوکراین، مسائل حقوق بشری و دیگر موضوعات که در حاشیه گفت و گو های ایران و غرب در موضوع برجام قرار داشتند نیز نقش خود را در تغییر فضای غرب نسبت به ایران ایفا کرده‌اند. امروز مخالفت شدیدی در میان افکار عمومی غرب نسبت به ارتباط دولتمردانشان با ایران پدیدار است. در چنین فضای ملتهب و نامساعدی ایران نباید اسباب بروز تقابل بیشتر را فراهم کند. ایران باید در آستانه ورود رافائل گروسی تعهد بدهد که به تمام آنچه آژانس انتظار دارد پاسخ خواهد داد. آژانس می‌خواهد تعدادی از کارشناسان مورد نظر خود را در ایران مستقر کند و از نقاط به زعم خود مشکوک بازدید کنند. تهران می‌تواند با تأمین این خواسته به کشمکش میان خود و آژانس پایان بدهد. در سه جلسه شورای حکام آژانس قطعنامه‌هایی اخطاری بر علیه ایران تصویب شد. اگر به تقاضاهای آژانس پاسخ منطقی و قانع کننده داده نشود. و مجموعه حقوقی بین المللی، به آنچه که می‌خواهد دسترسی پیدا نکند، یک تا یک ماهو نیم دیگر چهارمین جلسه شورای حکام آژانس تشکیل خواهد شد و قطعنامه دیگری علیه ایران تصویب خواهد شد. در این صورت پرونده ایران از آژانس ممکن است به شورای امنیت برود. این احتمال وجود دارد که چنین قطعنامه‌ای فصل هفت منشور ملل متحد را باز کند و کار برای ما مشکلتر شود زیرا تمامی تحریم‌های پیش از 2015 که علیه ایران وضع شده فعال می‌شود.