نگرانی از آینده فیلمسازی
محمدحسین مهدویان در بخشی از مطلبش نوشته بود: «اگر در بر همین پاشنه بچرخد احتمالاً ما آخرین نسل از فیلمسازان ایرانی هستیم که لذت واقعی فیلمسازی را تجربه کردهایم؛ سالنهای پر از تماشاگر را دیدهایم، از صدای کف و سوت مردم در پایان فیلمهایمان لذت بردهایم، صف بستن مردم جلوی گیشه فیلمهایمان را از آنطرف خیابان تماشا کردهایم و کیفش را بردهایم. فیلم سینمایی شیشلیک با وجود پروانه نمایش بی هیچ توضیحی بایگانی شده است و هنوز هم با وجود پروانه نمایش امکان اکران ندارد و در سه ماه گذشته با دو فیلمنامه مختلف، یک فیلمنامه جنایی و یک فیلمنامه کمدی با تهیهکنندگان و نویسندگان مختلف درخواست پروانه ساخت دادهام که هر دو فیلمنامه بدون ارائه اصلاحیه و هیچگونه توضیحی رد شدند و اجازه ساخت نگرفتند. همه ما از این آبوخاک و از این وطن و جامعه و فرهنگش سهمی داریم که آن را بهعنوان یک حق باز خواهیم ستاند و باز نسلهایی خواهند آمد که سینما را همانطور که باید تجربه میکنند.»
کارگردان «ماجرای نیمروز» و «ایستاده در غبار» نسبت به روند مجوزها، انتقاداتی را مطرح کرد و به این بهانه، نگرانی خودش را از آینده فیلمسازی مطرح کرد.
فضای سیاه و تلخ فیلمها
اما بهمن حبشی - مدیرکل دفتر نظارت بر ساخت فیلم سازمان سینمایی - به اظهارات مهدویان واکنش نشان داد که در سایت سازمان سینمایی منتشر شده و در آن تأکید کرد که دلیل صادر نشدن مجوزها، اعلام شده است. او در بخشهایی از سخنان خود اعلام کرد که فیلمنامهها قبل از ارائه به شورای پروانه ساخت در مشورت خصوصی از سوی معاون اداره نظارت و ارزشیابی اعلام شده است که مجوز نمیگیرند، چون دارای فضای سیاه و تلخ است.
واکنش تهیهکننده «شیرینی بله برون» و «شیشلیک»
در پی این ماجراها، محمدرضا منصوری تهیهکننده «شیرینی بله برون» و «شیشلیک» طی گفتوگویی تلفنی با ایسنا با اشاره به صحبتهای اخیر مدیرکل دفتر نظارت بر ساخت فیلم سازمان سینمایی درباره مجوز فیلم «شیرینی بله برون» محمدحسین مهدویان گفت: آقای حبشی میگوید، من بهعنوان تهیهکننده با آقای ایلبیگی (رئیس اداره نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی) بهصورت خصوصی مشورت کردهام، این موضوع در روال کار سینما، ایرادی ندارد. نه من اولین نفرم و نه آخرین نفر.
وی یادآور شد: در روند ساخت فیلم طبیعی است که خیلیها فیلمنامه را به اعضای شورای پروانه ساخت و حتی بالاتر از این شورا ارائه کنند و از آنها مشورت بگیرند؛ اما اینکه آقای حبشی اشاره کرده آقای ایلبیگی بهصورت خصوصی گفته که به دلیل تلخی و سیاهی فیلمنامه پروانه ساخت نمیدهند، ایشان بههیچوجه از سیاهی و تلخی فیلمنامه حرفی نزد. به من نظر مشورتی داد، چون اگر قرار به حرف ایشان باشد، پس فلسفه شوراهای پروانه ساخت و نمایش چیست؟ اگر شورا موجودیتی ندارد و قرار است فقط یک مدیر نظر بدهد، همه بروند مستقیماً فیلمنامهها را به آن مدیر بدهند.
این تهیهکننده یادآور شد: به همین دلیل بعدازاینکه آقای ایلبیگی نظر شخصیاش را گفت، خودش تأکید داشت که ما روال پروانه ساخت را طی کنیم. چون از موقعیتی که حق ماست که نباید میگذشتیم. البته من فعلاً نمیخواهم قضاوت کنم که اساساً شوراهای پروانه ساخت و نمایش کارشان درست است یا نه؟ فقط درباره فیلم آخر خودم، این نکات را مطرح میکنم.
تلفنی گفتند فیلمنامه «شیرینی بله برون» مردود است
منصوری در پاسخ به اینکه به فیلمنامه «شیرینی بله برون» اصلاحاتی داده نشد؟ توضیح داد: به من چیزی را نگفتند. عین صورتجلسهای که برای من خواندند، حتی بحثی درباره تلخی و سیاهی فیلمنامه نبود، فقط گفتند که با ساخت این فیلمنامه موافقت نمیشود. شاید در صحبتهای خصوصیشان بحث سیاهی و تلخی بوده باشد ولی دوستان در صورتجلسه، این مسئله را قید نکردند و بهطورکلی و بدون اعلام دلایل و جزییات بیشتر، فقط اعلام کردند که فیلمنامه رد شده است. اینکه آقای حبشی میفرماید به تهیهکننده اعلام شده است، چنین چیزی به بنده نه اعلام رسمی شد، نه شفاهی گفتند. فقط تلفنی گفتهاند که فیلمنامه مردود شده است.
وی ادامه داد: وقتی فیلمنامه را بهطورکلی رد کردند، ما دیگر پیگیری نکردیم؛ اما همینجا اعلام میکنم، دوست دارم لینک فیلمنامه «شیرینی بله برون» را در جایی بگذارند و همه بخوانند و قضاوت کنند و آزاداندیشانی که آقای حبشی میگویند، حتماً فیلمنامه را بخوانند و نظر بدهند. اگر شورای پروانه ساخت، اصلاحاتی میداد، قطعاً ما اصلاحات را بررسی میکردیم و در حد توان برای اینکه فیلم ساخته شود، انجام میدادیم اما دوباره تأکید میکنم که چنین اتفاقی نیفتاد که ما به مرحله مذاکره برسیم.
این تهیهکننده یادآور شد: ما فیلمنامه «جشن بله برون» را بهعنوان یک فیلمنامه کمدی ارائه کردیم و به دوستان سازمان سینمایی گفتیم که قصد داریم فیلم کمدی و مفرح بسازیم و سریع هم اکران کنیم؛ اما در کمال ناباوری اعلام کردند که این فیلمنامه نه تنها کمدی نیست، بلکه سیاه و تلخ است. برای ما جای سؤال دارد که چطور ما بهعنوان سازندگان میگوییم این فیلم کمدی است، اما دوستان در ارشاد معتقدند که فیلمنامه، تلخ و سیاه است؟! خود این موضوع محل بحث و گفتوگو است.
آخرین وضعیت فیلم «شیشلیک»
محمدرضا منصوری که فیلم «شیشلیک» را هم تهیه کرده است، درباره آخرین وضعیت این ساخته محمدحسین مهدویان نیز توضیح داد: فیلم «شیشلیک» پروانه نمایش دارد و هنوز هم این پروانه، اعتبار دارد. وقتی از فیلمی صحبت میکنیم که پروانه نمایش دارد، بقیه حرفها جدی نیست. مثلاً اینکه بعضیها فیلم را دوست دارند، بعضیها ندارد و یکسری آزاداندیشان گفتند که این فیلم نمایش داده نشود. بههرحال ممکن من آزاداندیش از اکران برخی از فیلمهای روی پرده ناراضی باشم، اما آیا میتوانم نامه بزنم که این فیلمها را نشان ندهید؟
او با تأکید دوباره بر اینکه «شیشلیک» پروانه نمایش دارد، خاطرنشان کرد: طبق آنچه مطلع هستم، مالک فیلم (سرمایهگذار) نامه زده است و اطلاع دارم که در هفته آینده هم قصد دارد اقدام حقوقی بر روی پروانه نمایش فیلم انجام بدهد.
منصوری درعینحال خاطرنشان کرد: طی دو، سه هفته گذشته ما را خواستند و گفتند به فیلم «شیشلیک» چند اصلاحیه خورده (با وجود پروانه نمایش) من به دوستان گفتم، باشد ولی اگر من اصلاحات را انجام بدهم - که هزینهای هم برای من دارد - آیا شما پروانه نمایش را میدهید؟ چون من بهعنوان تهیهکننده با وجود پروانه نمایش برای اینکه حسن نیتم را ثابت بکنم، اصلاحات را انجام میدهم اما آیا تضمینی به اکران هست؟ اما دوستان جواب واضحی ندادند. چند ساعت بعد هم مشخص شد به دلیل نامهای که سرمایهگذار برای سرنوشت اکران فیلم زده است، ما را خواسته بودند، چون دوباره زنگ زدند و گفتند فعلاً اصلاحات را فراموش کنید.