14 مرداد مصادف با سالروز سدور فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین شاه در سال 1285 هجری شمسی است
نگارنده به همین مناسبت در توصیف و تشریح رخدادهای تاریخی که آخرین آن نوشتار پیشروست سال‌ها کوشید تا آثاری را درباره مشروطه عرضه کند که در رسانه‌ها به‌ویژه ستاره صبح منتشر شود.
ما در دوران پرسشگری با سؤال جوانان نقاد، روبرو شده هستیم که آیا در ارتباط با وقایع تاریخی با موضوع نگفته یا جدیدی مواجه شده‌ایم که بعد از این‌همه کتاب، تفاسیر، جزوه، تحقیق، پایان‌نامه و امثالهم در هزاران صفحه و به زبان‌های مختلف، عرضه مطبوعات می‌شود.
در پاسخ باید گفت : بازتعریف دقیق رخدادهای تاریخی در همه جوامع نسبی است، ضمناً پرداختن به متن و حواشی رویدادها با توجه به اعتقاد اصولی و اشراف محقق و نویسنده به ماوقع، ناشی از ضرورتی است که تحلیل‌های جهت‌دار و سازمان‌یافته حقیقت حرکت را مخدوش کند و مرور و بررسی چندباره ماوقع به‌صورت پژوهشی – علمی و انتقادی و مقرون به حقیقت، تحول اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است.
*نگاه بی‌طرفانه بر رخدادها در دورانی که علوم انسانی و اجتماعی تضعیف و تحت تأثیر تریبون‌ها عامیانه پسند همراه با تغییر تاریخ آن‌هم بدل خواه قرارگرفته است، ضرورت کاوشی مستند و حقیقی از چگونگی تاریخ معاصر هرچند در مواردی به‌ناچار تکراری؛ اما مستند که گروهی درصدد کتمان آن برآمده‌اند این‌ها عرض خود می‌برند.
*ضرورت استمرار بازگشت به خویشتن باید اذعان نمود پارلمانیسم سرنوشت ایرانیان را به دوران سنتی و ایران مدرن تقسیم کرد و د ر کشاکش مشروطه‌خواهی ۲۸ مرداد 32 بزنگاهی فراموش ناشدنی است، شکست جنبش ملی شدن صنعت نفت ازلحاظ سیاسی امری مربوط به گذشته نیست، بلکه به حال هم ارتباط دارد.
*انقلاب مشروطیت ایران نظیر دیگر انقلاب‌ها درنتیجه تغییر حالت و روحیه در افراد مملکت، به وقوع پیوست به‌عبارت‌دیگر یک عمل دسته‌جمعی بود که در آن تعداد زیادی از افراد، بالاخص افراد طبقه مؤثر جامعه سهم اساسی داشتند.
انقلاب مشروطیت ایران منتج از نهضت فکری و تحول اجتماعی ریشه‌داری بود که دارای دو قرن و نیم سابقه داشت یعنی از آن هنگام انقلاب صنعتی در اروپا که قدرت صنعتی، نظامی و سیاسی ایرانیان در برابر اقتصاد و تمدن توانمند و شکوفای اروپایی به‌سوی انحطاط گرایید و ایرانیان در آن شرایط با اعجاب چشم امید به مغرب زمین دوختند.
*با تحلیلی که از عوامل، نتایج و پیامدهای جنبش مشروطه می‌توان ارائه داد این است که این حرکت فراگیر و همه‌جانبه تحولاتی عمیق و گسترده در جامعه ایرانی برجای نهاد.
*مجموعه حوادثی که منجر به ظهور و تکوین مشروطیت شد شاخص دوران نو در تاریخ ایران است، همچنان که «رنسانس»، در جوامع غربی آغاز ایام جدید به شمار می‌رود، به قسمی که ۵ قرن پس‌ازآن، فلسفه و طرز زیستی که زاده «رنسانس» بود در اروپا و آمریکا ضامن تعمیم عدالت و آزادی در سایه قانون که حقوق تمامی افراد جامعه در آن برابر هستند.
*برخی از هدف‌های مشروطه پس از یک‌صد و نوزده سال هنوز تحقق نکرده است. مثل اجرای قانون انتخابات، محدود شدن قدرت حاکم که اصل وجود مشروطه بود.
*نهضت مشروطه برای نخستین بار ایران را که تا آن زمان قانون اساسی نداشت صاحب قانون اساسی کرد. این مهم‌ترین دست آورد مشروطه بود. قدرت سلطان تا قبل از مشروطه مطلقه بود؛ اما بعدازآن مشروط به قانون شد و مجلس شورای اسلامی ملی نقش اساسی در اداره کشور داشت.
انتشار روزنامه وقایع اتفاقیه به‌توسط امیرکبیر و چاپ و انتشار کتب و جزواتی که ترجمه آثار متفکران غربی در آن بود موجب آگاهی افراد جامعه شد زیرا با خواندن روزنامه مردم در جریان کم و کیف پیشرفت‌های ملل اروپایی شد .
به‌تدریج نویسندگانی حتی از میان اشراف ناراضی برخاستند که در آشنا کردن ایرانیان با پیشرفت‌های علمی- صنعتی و نهضت‌های فکری نقش داشتند. این افراد با نشر جزوات افکار و عقاید جدید را درباره شئون زندگی اجتماعی اشاعه دادند و انتقادات طنزآمیز بر فکر کهنه و حمله رجال و درباریان پرادعا و کم‌مایه اثری عمیق وارد کردند که بر جامعه داشت.