مصیب نعیمی، کارشناس منطقه
سفر سلطان عمان به دنبال یک دعوت رسمی و در پاسخ به سفر رییس جمهور ایران به عمان انجام می شود. البته این گمانه زنی وجود دارد که سلطان عمان حامل پیامی از سوی آمریکا است قوت گرفته است. عمان قبلا هم در ایجاد ارتباط و تبادل پیام میان ایران و غرب نقشی موثر و جدی داشت،آمریکا و ایران به عمان اعتماد دارند.
از این رو گفته می شود سلطان عمان در این سفر حامل پاسخ پیام های ایران است. این احتمال قوی است،ولی هیچ مستندی در دست نیست زیرا شیوه دیپلماسی عمان بسته است و قبل از حصول نتیجه و در میانه روابط دیپلماتیک خبری رسانه ای نمی شود.عمانی ها با تبلیغات رسانه ای میانه ای ندارند. سابقه نشان می دهد که سلطان عمان دست خالی به ایران نمی آید.
امروز مسائل در هر گوشه ای از دنیا با هم مرتبط هستند. توافق بین ایران و عربستان دیدیم که عربستان با توجه به دگرگونی معادلات بین المللی گزینه ای جدید انتخاب کرد. بحران غلات که محصول جنگ اوکراین بود و مشکلاتی که غرب با آن ها دست به گریبان است، اهتمام به شرق را در نگاه حاکمان عربستان قوت بخشید.
عربستان برای رهایی از بحران های خودساخته ای نظیر جنگ یمن و شرایطی نامطلوبی که دگرگونی معادلات بین المللی برایش خلق کرده به سمت شرق و قدرت های شرقی حرکت می کند. قرارداد هایی که این کشور با چین بست و همچنین توافق با ایران در این راستا تعریف می شود.
صهیونیست ها از توافق ایران و عربستان اظهار نگرانی کردند. آمریکا نیز از حل مشکلات دو کشور منطقه ای خرسند نیست زیرا یکی از اهرم های موثر اش در ایجاد فشار منطقه ای کم شد. همین وضعیت آمریکا را وادار می کند تا سعی کند فرصت های جدیدی برای توافق با ایران خلق کند یا از فرصت های خلق شده استفاده کند.
در دوره ترامپ عدم دور اندیشی آمریکا مشکلات زیادی برای جهان غرب بوجود آورد. خروج رییس جمهور پیشین آمریکا از برجام یکی از این اقدامات بود. تبعات آن اشتباهات امروز به وضوح برای غرب قابل مشاهده است.
آمریکا در شرایط اقتصادی جهان امروز نمی تواند در چند جبهه بجنگد. این احتمال وجود دارد که در روزهای آینده تصمیم این کشور برای حل و فصل مشکلات سیاسی، حل بحران هسته ای و رسیدن به توافق با ایران جدی تر شود.
امروز همانطور که زمینه برای جنگ و تنش وجود دارد، بستر صلح هم فراهم است. ولی انتخاب این دو گزینه به شرایط کشور ها و نوع نگاه و تصمیمات رهبران آن ها بستگی دارد. جنگ اوکراین تا پیش از وقوع درگیری ها قابل پیش بینی نبود، کسی فکر نمی کرد دامنه جنگی در شرق اروپا اینچنین گسترده شود و غرب درگیر جنگی ناخواسته شود. اما نبود تصمیمات به موقع شرایطی خلق می کند که بعضا جبران پذیر نیست.
جهان امروز آبستن اتفاقات غیر منتظره است زیرا همانطورکه نگارنده پیش تر اشاره کرد زمینه تنش و درگیری فراهم است. هیچ کارشناسی جنگ داخلی امروز در کشور سودان را پیش بینی نمی کرد. جنگ سودان همسایه های این کشور را به خطر انداخته زیرا هر آن این بیم می رود که نزاع و درگیری به کشورهای همسایه سرایت کند. فاصله گرفتن از مولفه های صلح، آشتی و توافق و عدم اخذ تصمیمات به موقع، بستر ایجاد تنش را می گستراند.
اگر چه هر موضوعی را ابتدا باید با خودش سنجید، اما در مورد تنش ها فقط نمی توان به نقطه درگیری نگاه کرد. سایر مسائل می تواند زمینه ساز رسیدن به این نقطه باشد. ایران امروز در نقطه ای حساس و سرنوشت ساز قرار دارد. استفاده درست و به مقوع از فرصت ها می تواند تهدید ها را به فرصت تبدیل کند.