پیامهای عربستان به لبنان
پیامهایی که عربستان سعودی طی ماههای اخیر به لبنان فرستاده عادی نیست، چراکه این پیامها مستقیماً پس از شکست سیاسی در لبنان و روی کار آمدن دولتی که ریاض آن را تحت کنترل حزبالله میداند، ارسال شد. با گذشت بیش از یک ماه از تشکیل دولت جدید لبنان، اظهارات مسئولان در لبنان نشاندهنده مخالفت عربستان با هرگونه همکاری با آنهاست و همین مسئله سؤالاتی را درباره دلایل مسئله مطرح میکند.
عدم تمایل عربستان به همکاری با دولت جدید لبنان
جدیدترین اظهارنظر «عبدالله بو حبیب» وزیر خارجه لبنان از اهتمام کشورش برای نزدیکی به عربستان دارد. او تصریح کرد که عربستان دراینباره تمایلی نشان نمیدهد. وی در گفتگو با شبکه «الجدید» در تاریخ ۲۵ اکتبر ۲۰۲۱ افزود: عربستان رابطه با لبنان را منطقهای میداند و من (وزیر خارجه لبنان) آماده هستم تا هرزمانی به عربستان سفر کنم، اما هنوز این شرایط مهیا نیست. در مقابل، نجیب میقاتی از زمانی که به نخستوزیری لبنان رسید، تلاش کرد با صحبتهای خود احساسات سعودیها را تحریک کرده و حمایت آنها را جلب کند.
عربستان قبله من
او در ۸ اکتبر گفت: عربستان قبله سیاسی و قبله دینی من بهعنوان یک مسلمان است. روزنامه الجریده کویت در اواخر سپتامبر گذشته در گزارشی نوشته بود که نخستوزیر لبنان از عربستان، کویت، قطر و مصر دعوت کرده که به این کشور سفر کنند و این درخواست در چارچوب تلاش وی برای جلب حمایت کشورهای عربی از لبنان است که در بدترین شرایط اقتصادی و سیاسی خود به سر میبرد. این روزنامه از منابعی نقل کرد که میقاتی تنها از سوی کویت برای سفر به این کشور دعوتشده، درحالیکه خود برای یک دوره سفر به کشورهای عربی برنامهریزی میکند.
عربستان از لبنان چه میخواهد؟
به دنبال درگیریهای خشن در بیروت در اواسط سپتامبر، عربستان لبنان را به ایجاد یک تغییر واقعی و جدی فراخواند و مدعی شد رهبری این کشور در حل مشکلات ساختاری شکستخورده و تنها راهحلهای کوتاه مدتی برای مشکلات ارائه داده است. وزیر خارجه عربستان، شاهزاده فیصل بن فرحان در جریان سفر خود به واشنگتن به روزنامهنگاران گفت: حوادث نشان میدهد که لبنان نیازمند یک تغییر واقعی و جدی است. این مسئول سعودی خاطرنشان کرد که مسئولیت این تغییر مستقیماً متوجه رهبری لبنان است و مسئولان باید یک گزینه واقعی برای خارج شدن لبنان از ورطهای که در آن گرفتارشده، انتخاب کنند، اما تا به امروز شاهد اتخاذ چنین تصمیمی از سوی آنها نبودهایم.
مخالفت عربستان با حزبالله
به عقیده محمد علوش تحلیلگر سیاسی، عربستان موفق نشد مانع از سیطره حزبالله بر لبنان شود، پس از نظارت بر توافق طائف، عربستان نقش مهمی را در حمایت اقتصادی و سیاسی از لبنان در ضمن بازی تقسیم نفوذ با سوریه ایفا کرد، اما پس از عقبنشینی سوریه، سعودیها به این حمایت ادامه دادند و هدف آنها جلوگیری از سیطره حزبالله بر لبنان بود که موفق نشدند. در ادامه علوش در گفتگو با الخلیج آنلاین تصریح کرد: دلیل همکاری نکردن ریاض با دولت میقاتی آن است که سعودیها تمایلی به دادن پوشش عربی برای دولت میقاتی ندارند، چراکه درواقع نمیتوانند در برابر اراده حزبالله بایستند. ظاهراً سعودیها قانع شدهاند که ادامه حمایت لبنان در این دوره تنها موجب افزایش نفوذ حزبالله و کمک آن به اداره دولت میشود.
نقش بن سلمان در حوادث لبنان
روی کار آمدن بن سلمان باعث شد موضع عربستان نسبت به لبنان تغییر یافته و متوجه تمرکز روی کاستن از نفوذ ایران شود. وی افزود: سعودیها به متحد خود، سعد الحریری فشار وارد کردند تا تفاهم خود با حزبالله و جریان عونی را پایان دهد، اما وی دراینباره درخواست سعودیها را نپذیرفت و حمایت آنها را از دست داد. اخیراً مسائل دیگری هم موجب افزایش تنش بین لبنان و عربستان شده که ازجمله آنها، اظهارات «شربل وهبه» وزیر خارجه لبنان در دولت سابق لبنان است که به عربستان و دولتهای عربی حاشیه خلیجفارس حمله کرد و این مهم در جریان مشاجره لفظی وی با سلیمان الانصاری، تحلیلگر سیاسی سعودی در شبکه «الحرة» آمریکا اتفاق افتاد. شربل در اعتراض به انتقاد تحلیلگر سعودی از دولت لبنان و میشل عون، این برنامه را ترک کرده و مهمان سعودی را از اهالی بادیه یا بیاباننشین خواند. همانطور که از ترور خاشقچی همصحبت کرده و گفت: «کسی که خاشقچی را کشت، نمیتواند درباره لبنان صحبت کند». در آوریل گذشته، عربستان تصمیم به جلوگیری از رسیدن تولیدات کشاورزی لبنان به خاک خود گرفت و در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۱، وزیر خارجه عربستان از مردم خود خواست به دلیل شرایط امنیتی خطرناکی که لبنان دارد، به این کشور سفر نکنند.