استخراج غیرمجاز رمز ارزها و برق‌دزدی یکی از عوامل ناترازی شبکه برق است که مردم و بنگاه‌های اقتصادی هزینه آن را می‌دهند و صاحبان ماینرها جیبشان پر می‌شود. بر اساس برآوردها سالانه 20درصد برق کشور به‌طور غیرمجاز ربوده و به جیب سودجویان می‌رود. برآوردها نشان می‌دهد که برق دزدی توسط ماینرها ۳ میلیارد دلار در سال به اقتصاد خسارت وارد می‌کند.
برق‌دزدی
به گفته وزیر نیرو و به گزارش شرکت توانیر در جنگ ۱۲ روزه ۵ درصد از تولید جهانی بیت کوین کم شده است. اگر دسترسی به اینترنت استارلینک ممکن نبود، این میزان کاهش بیشتر هم می‌شد. گزارشی که نشان می‌دهد بخش قابل‌توجهی از استخراج رمز ارزها در ایران به‌واسطه برق یارانه‌ای و برق‌دزدی‌ها صورت می‌گیرد.
تداوم استخراج رمز ارز
در گزارش توانیر آمده: در روزهایی که کشور با بحران تأمین برق و گرمای طاقت‌فرسای تابستان روبه‌روست، یکی از دلایل پنهان خاموشی‌ها و فشار مضاعف به شبکه برق، فعالیت زیرزمینی مزارع غیرمجاز استخراج رمز ارز است. به گفته مقامات توانیر، تنها در اثر قطع چندروزه اینترنت در جریان جنگ ۱۲ روزه، حدود ۲۴۰۰ مگاوات بار مصرفی از شبکه برق کشور کاسته شد؛ عددی که معادل مصرف مزارع غیرمجاز استخراج رمز ارزهاست. این رقم سهمی معادل ۳.۵ درصد از کل ظرفیت برق تولیدی کشور و ۱۵ درصد از میزان نا ترازی ۱۵ هزار مگاواتی برق را به خود اختصاص داده است؛ این میزان نا ترازی در تابستان منجر به خاموشی و آسیب به صنایع و کسب‌وکارها و نارضایتی عموم می‌شود.
وجود یک‌میلیون ماینر غیرمجاز
بر اساس اعلام رسمی شرکت توانیر، بیش از ۹۰۰ هزار دستگاه ماینر غیرمجاز در کشور فعالیت می‌کنند؛ دستگاه‌هایی که اغلب در نقاط دورافتاده، خانه‌های متروکه، سوله‌های صنعتی و واحدهای مسکونی مخفی‌شده‌اند. البته برآوردها نشان می‌دهد که تعداد دستگاه‌های غیرمجاز استخراج غیرقانونی رمز ارز دستکم از یک‌میلیون دستگاه بیشتر باشد و این دستگاه‌ها هرکدام به‌طور میانگین ۳.۵ کیلووات در ساعت برق مصرف می‌کنند که درمجموع، یک فشار سنگین بر شبکه برق کشور وارد می‌آورد.
فعالیت مداوم این تجهیزات منجر به تحمیل میلیاردها تومان خسارت به تجهیزات شبکه برق شده و با بهره‌گیری از برق یارانه‌ای که برای مصارف خانگی و صنعتی تخصیص‌یافته، نظام توزیع انرژی در کشور را به هم زده‌اند.
سوءاستفاده ماینرها از برق ارزان و رایگان
هرچند دولت ایران برای مزارع مجاز استخراج رمز ارز، تعرفه‌ای معادل نرخ صنعتی برق تعیین کرده اما بسیاری از استخراج‌کنندگان با دور زدن این تعرفه و بهره‌گیری از برق یارانه‌ای، عملاً به اقتصاد ملی ضربه زده‌اند. شرکت توانیر می‌گوید: هزینه واقعی این مصرف غیرقانونی، سالانه بین ۲ تا ۳ میلیارد دلار برآورد می‌شود.
کمبود برق
این در حالی است که شبکه برق ایران در حال حاضر با نا ترازی شدید مواجه است. به گفته محمد اله داد، مجری طرح رمز ارزها در شرکت توانیر، ۱۵ تا ۲۰ درصد از نا ترازی شبکه برق کشور به مای نرهای غیرمجاز مربوط می‌شود.
جایزه برای کشف ماینرهای غیرمجاز
وزارت نیرو مصمم است با نصب کنتورهای هوشمند، الگوریتم‌های شناسایی الگوی مصرف غیرعادی، تشویق مردم به گزارش تخلفات و همکاری با نیروهای امنیتی جلوی فعالیت این برق دزدهای مدرن را بگیرد. و سامانه پیامکی ۳۰۰۰۵۱۲۱ نیز برای دریافت گزارش‌های مردمی فعال‌شده و پاداش‌هایی تا سقف ۲۰۰ میلیون تومان برای گزارش‌های مؤثر در نظر گرفته‌شده است.
چالش‌ها
کارشناسان معتقدند تا زمانی که سود استخراج غیرمجاز رمز ارز از جریمه‌های تعیین‌شده بیشتر باشد، نمی‌توان انتظار برچیده شدن بساط برق دزدها را داشت. بسیاری از فعالان غیرمجاز با استفاده از ابزارهای دور زدن فنی و اتصال به اینترنت ماهواره‌ای نظیر استارلینک، فعالیت خود را حتی در روزهای قطع اینترنت نیز ادامه می‌دهند. ماجرای ماینرهای غیرمجاز، صرفاً یک تخلف فنی یا برقی نیست؛ این پدیده اکنون به یک چالش جدی اقتصادی، زیست‌محیطی و امنیتی برای کشور تبدیل‌شده است. تهدیدی که نه‌تنها زیرساخت‌های انرژی را هدف گرفته، بلکه با تخلیه منابع یارانه‌ای، توزیع را نیز مخدوش کرده و فرصت توسعه را از صنایع مولد کشور سلب می‌کند. برگرفته از همشهری آنلاین