یک مقام ارشد وزارت خارجه در نشست توجیهی در خصوص آخرین وضعیت مذاکرات در وین گفت: یکی از موضوعاتی که پیش از این دور از گفت‌وگوها مورد تأکید قرار داشت، این بود که جمهوری اسلامی باید با توان تصمیم‌گیری و کارشناسی مناسبی در مذاکرات حضور یابد تا اطمینان یابد که متون تهیه‌شده و مواضع مذاکراتی هیئت، تا حد امکان عاری از نقص باشد. علاوه بر این، ازآنجاکه دولت در دستیابی به نتیجه جدی است و واقعاً تلاش می‌کند در کوتاه‌ترین زمان ممکن گفت‌وگوها را به نتیجه برساند، اعتقاد داشت که لازم است با فراهم کردن امکان تصمیم‌گیری در محل، روند تهیه متون و ارائه بازخورد به طرف مقابل را تسریع نماید. به گزارش جماران؛ به نقل از وزارت امور خارجه متن منتشرشده در پی می‌آید.
آخرین وضعیت مذاکرات و مهم‌ترین پیشرفت‌ها و چالش‌ها
این اولین دور از مذاکراتی بود که توسط دولت جدید جمهوری اسلامی ایران برگزار می‌شد و در نظر داشت بن‌بست‌های حل‌نشده در دور ششم را بررسی کند که از پیش مشخص بود قرار نیست در این دور از گفت‌وگوها به نتیجه نهایی رسید. با این وجود، دولت بر این عقیده بود که هیئت مذاکره‌کننده باید در این دور از گفت‌وگوها هم از منظر تخصصی و ترکیب نفرات و هم در زمینه متون و پیشنهادها با دست پر در وین حاضر شود، چراکه اولاً هیئت مذاکراتی اعزامی بنابر مأموریت برای دستیابی به یک توافق خوب عازم وین شده بودند و ثانیا پیش‌بینی می‌شد که برخی از طرف‌های مقابل ممکن است در این دور از گفت‌وگوها، جمهوری اسلامی ایران را به عدم جدیت و عدم ارائه پیشنهادها روشن متهم کند. دولت جدید اساساً با رویکردی عمل‌گرایانه و طراحی روشن وارد گفت‌وگوها شده و پیش از سفر هیئت به وین، پیشنهادهای ایران نهایی شده و برای ارائه به طرف مقابل آماده بود.
متن پیشنهادی ایران مبتنی و بر اساس پیش‌نویس 6 دور قبل
لازم به تأکید است که متن پیشنهادی ایران مبتنی و بر اساس پیش‌نویس 6 دور قبل بوده و همان متن مبنا قرارگرفته و اصلاحات و پیشنهادهای موردنظر ایران بر روی متن مشخص‌شده و ارائه گردیده‌اند. این پیشنهادها از آن جهت که کاملاً منطبق بر برجام ارائه‌شده‌اند طبیعتاً حداکثری نبوده و نیستند اما متأسفانه رویکرد طرف مقابل نسبت به تعهداتش حداقلی است. در همین چارچوب هیئت جمهوری اسلامی در سومین روز از گفت‌وگوها دو متن پیش‌نویس که در آنها پیشنهادها و اصلاحات ایران مشخص‌شده بود، یکی در زمینه رفع تحریم‌ها و دیگری در خصوص موضوعات هسته‌ای را به طرف مقابل ارائه کرد.
توقف گفت‌وگو
تصور من این است که به ویژه طرف‌های اروپایی و همین طور آمریکا که مرتباً با این سه کشور در ارتباط است، انتظار آن را نداشتند که ایران در این مرحله با متنی کامل که هم در انطباق با برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت است و هم اصول مشترک گفت‌وگوهای ادوار پیشین را حفظ کرده، وارد مذاکرات شود. به همین دلیل نیز بود که طرف مقابل از زمان دریافت این پیش‌نویس‌ها بحث توقف گفت‌وگو و بازگشت به پایتخت‌ها برای دریافت مشورت را مطرح کرد. هرچند رویکرد مذاکراتی هیئت ایران از روز اول تعاملی و همراه با انعطاف لازم بود اما متأسفانه در مقابل سه کشور اروپایی از اختیار تصمیم‌گیری بالایی در وین برخوردار نیستند و ضمناً دائماً دغدغه راضی کردن هیئت آمریکایی و هماهنگ کردن مواضعشان با هیئت آمریکایی رادارند. این در حالی است که این گفت‌وگوها میان ایران و 4+1 و نه ایران و آمریکا (که اساساً عضو برجام نیست) در حال انجام است اما این رویکرد اروپایی‌ها روند پیشرفت گفت‌وگوها را با چالش روبرو کرده است.
اعطا و دریافت امتیازات
روشن است که طرف‌های غربی که با تصور اعطای امتیازات اندک و دریافت امتیازات حداکثری به وین آمده‌اند، از متون پیشنهادی و خواسته‌های روشن جمهوری اسلامی ایران رضایت کامل نداشتند، اما هیچ‌یک از این کشورها نتوانستند بر این متون ایراد حقوقی گرفته یا آنها در تضاد با برجام توصیف کنند. تنها نکته مطرح‌شده از سوی این کشورها این بود که اولاً حتی حاضر به اعطای امتیازات مصرح در برجام نیستند و ثانیا تمایل ندارند مباحثی را که در پیش‌نویس‌ها آمده‌اند، مجدداً موردبحث بگذارند. این در حالی است که آنچه از 6 دور مذاکرات پیشین به‌دست‌آمده، تنها یک پیش‌نویس است و همان‌طور که بارها گفته‌شده است اصل اساسی همواره وجود داشته است که هیچ توافقی در میان نیست مگر همه چیز توافق شود. اکنون روشن‌شده است که بی‌میلی آمریکا به دست کشیدن کامل از تحریم‌ها، مهم‌ترین چالش در مسیر پیشرفت گفت‌وگوهاست. ما معتقدیم هر زمان دولت آمریکا از کارزار فشار حداکثری دست بردارد و طرف‌های اروپایی در گفت‌وگوها اراده سیاسی لازم را نشان دهند، راه برای دستیابی سریع به یک توافق باز می‌شود.